Margarita Evangelica en het konijntje

De bibliotheek van het Ruusbroecgenootschap mag zich verheugen in een van de rijkste collecties van Peerle-drukken. Van de elf Nederlandse drukken zijn er acht in de verzameling aanwezig. Nog onlangs kon de tweede druk (1536) worden aangekocht. Het boek bestaat uit 25 achtbladige katernen, tezamen 200 bladen. De oorspronkelijke katernformule ziet er als volgt uit: [A] 8 B-Z8 a-b8. Maar twaalf bladen ontbreken, gespreid over verschillende katernen: F1 en 8, G8, L1 en 8, M4 en 5; N1, 2 en 8; S1 en 8. Bovendien is in katern N de volgorde van de dubbelbladen verstoort: het derde dubbelblad (N3 N6) moet van plaats verwisselen met het vierde (N4 N5).

Op de titelbladzijde (f. 1r) staat links van de titel een houtsnede met de voorstelling van een bloem en rechts een met de afbeelding van een diertje dat mw. Kronenberg als een haasje identificeert (NK II, nr. 3683), maar dat met zijn betrekkelijk korte oren op de frontale afbeelding meer op een konijntje lijkt. Op de keerzijde staat een illustratie die boven het onderschrift uit Mt. 11:28-29 (Coemt tot mi…) de volledige bladzijde inneemt. Ze stelt de verschijning van de verrezen Christus voor in de gedaante van een tuinier (Joh. 20:15). Dezelfde scène wordt afgebeeld op het titelblad van Den tempel onser sielen (1543), traktaat dat ook aan de auteur van de Peerle wordt toegekend, maar het gaat duidelijk om een andere uitvoering.

Deze druk is de enige Nederlandse druk van de Peerle waar drukker en uitgever verschillende personen zijn. Zowel op het titelblad als in het colofon wordt Symon Cock als drukker en Antwerpen als plaats van de druk genoemd. Maar het titelblad vermeldt dat het boek te koop wordt aangeboden in ’s-Hertogenbosch bij Adriaen de boecvercooper. Het betreft hier de Bossche uitgever/boekverkoper Adriaen Roelofs. Blijkens NK III, p. 145, werkte Cock nog voor verschillende andere uitgevers.

Tenslotte iets over de herkomst. Mw. Kronenberg vermeldt als eerste in de reeks bezitters: Gaesdonck (bij Goch) Coll. Augustinianum en voegt eraan toe: (defect), wat op de ontbrekende bladen in ons exemplaar kan wijzen. Bij hetzelfde exemplaar stipt Paul Begheyn in zijn weldra te publiceren lijst van de bewaarde drukken van de Peerle aan: mogelijk het exemplaar uit Gaesdonck. We sluiten ons graag bij deze voorzichtige uitspraak aan.